De beste afdrukken maken

De kleuters van de derde kleuterklas mogen in de zandbak afdrukken maken met schoenen. Onmiddellijk kwam er reactie dat je niet alle afdrukken even goed kon zien. Lia vroeg me dan ook hoe dat kwam. Ik liet haar zelf de schoenzolen vergelijken en haar tot een besluit komen. Vervolgens vroeg ze: "Juf, kan je overal afdrukken nemen?" Ik besloot om hier op in te gaan, en ging diezelfde dag nog om verschillende materialen en bodemsoorten. 

Deze activiteit kan perfect buiten gegeven worden.

Benodigdheden:

• zand in verschillende soorten: fijn zand, grof zand, rivierzand, speelzand
• speeldeeg 
• plasticine
• kiezels en stenen
• aarde 
• gras (buiten)
• sneeuw (buiten)
• gieter
• spuiten 
• plantenspuiten
• water
• vloeistoffen
• schoenen
• eigen lichaamsdelen
• zandvormen
• koekjesvormen
• dozen
• takken
• buizen
• kaarsen
• lepels
• plastic lepels
• ...

Verloop:

1. Aanzet voor deze activiteit
   
   In dit geval zorgde ik voor een aanzet rond Sint en Piet:
   We willen eens weten of Piet wel degelijk bij ons naar binnen komt.
   Kunnen wij zijn voetafdrukken niet nemen? Op welke manier zou het ons het best lukken
   
   
2. Brainstormen met de kinderen:
   
   - Hoe kunnen we afdrukken maken?
   - Met welke materialen?
   - In welk materiaal? (Probeer nog niet het woord 'Bodemsoort' te gebruiken, zodat kinderen ruim denken)
   
   De kinderen kunnen zelf hun ideeën noteren op een groot blad
   
   
3. Functioneel waarnemen van het materiaal
   
   
   De kinderen zitten op de grond met het materiaal. De juf laat de kinderen benoemen wat ze allemaal zien. De kinderen kunnen deze materialen eens kort waarnemen.
   Welke materialen kennen ze al en welke niet?
   Er wordt uitleg gegeven waar nodig. Enkel de materialen die niet gekend zijn, worden verder verklaard.
   
   
4. Nadenken over het onderzoek + Probleemstelling
   
   
   We gaan samen nadenken over hoe we het best afdrukken kunnen maken in bodemsoorten en met wat we die afdrukken allemaal kunnen maken. Ik laat de kinderen eerst aan het woord en luister naar hun ideeën. Dit werd ook in de brainstorm reeds besproken. We halen er de brainstorm bij en denken hier nog eens dieper over na. Misschien komen er nog nieuwe ideeën bij na het zien van het materiaal.
   
   
   - Hoe kunnen we afdrukken maken?
   - In wat kun je afdrukken maken?
   - Hoe maak je de beste afdrukken?
   - Hoe weten we wat we al gebruikt/ getest hebben?
   
   
5. Onderzoeksfase
   
   
   De kinderen krijgen een blad en stift om te noteren wat ze getest hebben.
   Ze tekenen zelf wat ze uittesten en duiden hierbij aan of het werkt of niet.
   De kinderen kiezen zelf met welk materiaal/lichaamsdeel ze starten en onderzoeken op die manier wat het beste werkt. 
   - Wat heb je al geprobeerd? En wat gebeurde er?
   - Hoe denk je dat dit komt?
   - Heb je dit materiaal al geprobeerd?
   - Wat denk je dat er zal gebeuren? Waarom?
   - Wat zou je kunnen doen om ervoor te zorgen dat de afdruk beter zichtbaar is/om ervoor te zorgen dat je meer details krijgt van je afdruk?
   - Je hebt nu het lepeltje in het zand geduwd, mocht je het laten vallen, zie je dan ook de afdruk zo goed? Hoe komt dat?
   
   
   Komen de kinderen zelf nog op ideeën voor materiaal?
   
   
6. Bekijken van de resultaten
   
   
   Bij het testen kijken we wat werkt en wat niet. Dit proberen we te noteren op een papier. Op het einde kunnen we een besluit trekken: wat werkt, wat het beste is, wat helemaal niet werkt, ... De kinderen kunnen vertellen hoe ze te werk zijn gegaan, wat ze gebruikt hebben, welke originele ideeën er naar voren kwamen, …

Kleuterinitiatief
Dit is een mooi voorbeeld van een activiteit waarin kleuterinitiatief aan bod komt. Lia stelde zichzelf namelijk de vraag of je overal afdrukken kunt maken, en hier werd een onderzoek op gebouwd. Dit zorgde voor grote betrokkenheid bij de kinderen, omdat we echt Lia's vraag gingen onderzoeken. Het kind in kwestie voelt zich hierbij erg trots en andere kinderen worden in de vraag meegezogen doordat ze Lia's vraag willen beantwoorden.

Ouderparticipatie
Bij deze activiteit kun je gerust ook de ouders laten participeren. Hierbij enkele voorbeelden:

- Vraag de ouders om elk een verschillend materiaal/bodemsoort mee te brengen i.f.v. ons onderzoek
- Laat een ouder een verhaal vertellen over 'Op zoek naar de persoon achter de voetsporen'
- Is een ouder boswachter van beroep, vraag hem/haar dan om samen met de kleuters op zoek te gaan naar voetsporen/voetafdrukken/pootafdrukken in het bos