Schrijfinstrument maken

Binnen het thema 'Een briefje voor ... je liefje' kun je verschillende kanten uit. 

Enerzijds kunnen we boodschappen geheim maken of coderen, anderzijds kunnen we ons toespitsen op het schrijfinstrument zelf. Maar wat als je balpen leeg is? Kunnen wij zelf een bruikbare pen maken? 

Benodigdheden:

• vulpen
• pot inkt
• inktbuisjes
• balpen
• veren in verschillende formaten en soorten
• holle stengels
• riet
• fluitkruid
• stokjes voor de barbecue
• takken en stokken uit de natuur
• draden
• touwen
• ijzerdraad
• ijzertang
• rietjes
• schaar
• breekmes
• snoeischaar
• boor
• zaag
• hamer
• plakband 
• papier
• etc.

Verloop:

1. Brainstormen en Probleemstelling
   
   
   We beginnen eerst met een brainstorm. Heeft er iemand thuis een schrijfinstrument? Hoe komt het dat het kan schrijven? Hoe werkt het? Hoe ziet het eruit? Waarom is het smal/fijn/niet te groot? Zou het (even goed) werken mocht het groter/dikker/langer zijn? Wet wat zou je nog kunnen schrijven? Wat heb je nodig om te kunnen schrijven?
   
   
   Hoe kunnen wij nu een persoonlijk schrijfinstrument maken?
   Samen met de kleuters worden de technische criteria vastgelegd.
   
   
   - Ons schrijfinstrument mag niet meteen stuk gaan, het moet wel stevig zijn.
   - Hoe lang zou het maximaal mogen zijn? Samen beslissen we hoe groot het maximaal mag zijn.
   - We moeten er enige tijd mee kunnen schrijven zonder voortdurend nieuwe inkt bij te nemen. 
   - Het moet gemakkelijk in de hand liggen
   
   
   
2. Functioneel waarnemen van het materiaal
   
   
   Laat de kinderen beslissen welke materialen ze willen gebruiken voor hun schrijfinstrument en welke nog onvoldoende/niet gekend zijn. Bespreek vervolgens deze materialen.
   De kleuters plannen hier de achtereenvolgende stappen en kunnen dit uitschrijven/-tekenen op papier. Elk kind krijgt een leeg blad en een stift. Vergeet hen zeker geen schort aan te doen, je werkt tenslotte met inkt.
   
   
3. Ontwerpen
   
   
   - Welke materialen kunnen we gebruiken?
   - Hoe ziet het schrijfinstrument eruit?
   - Hoe kunnen we ervoor zorgen dat het schrijfmateriaal enige tijd blijft schrijven?
   
   
   We luisteren naar de ideeën van de kinderen: welke materialen er zijn, hoe ze bepaalde materialen aan elkaar kunnen bevestigen, hoe ze ervoor kunnen zorgen dat een schrijfinstrument enige tijd kan blijven schrijven zonder voortdurend inkt bij te moeten nemen, …
   
   
4. Maken en in gebruik nemen 
   
   
   De kinderen beginnen a.d.h.v. hun plan met de gekozen materialen een schrijfinstrument te maken.
   Ze kunnen ook nog andere materialen toevoegen of vragen.
   Mogelijke vragen aan de kinderen:
   - Waarom heb je deze materialen gekozen?
   - Heb je alle noodzakelijke elementen om te kunnen schrijven gebruikt?
   - Is het niet te groot?
   - Ligt het gemakkelijk in de hand?
   - Blijft het enige tijd schrijven?
   
   Wanneer de kinderen klaar zijn met hun ontwerp, kunnen ze hun product uittesten.
   
   
   - Heb je dit materiaal al geprobeerd?
   - Hoe zouden we ervoor kunnen zorgen dat ons schrijfinstrument gemakkelijk in de hand ligt?
   - Hoe zouden we ervoor kunnen zorgen dat we enige tijd kunnen schrijven zonder dat we opnieuw inkt moeten nemen?
   - Hoe zou je die takken kleiner kunnen maken als je zegt dat ze te lang zijn, maar je ze niet kunt breken?
   
   
5. Evalueren
   Voldoet het schrijfinstrument aan de vooropgestelde eisen? Voldoet het instrument aan de vooraf vastgestelde grootte? Laat het inkt achter op papier? Ligt het gemakkelijk in de hand? Blijft het enige tijd schrijven?
   
   
   Het schrijfinstrument wordt herwerkt als het niet voldoet aan de eisen. Voldoet het wel, dan kunnen we het misschien nog verbeteren? Wie zijn schrijfinstrument kan het langst schrijven zonder dat de inkt op raakt? Hoe heeft die persoon hiervoor gezorgd? 

Lees meer

Slijm maken (bij peuters)

Deelthema
' Ik ben de slak Malimalak'

In de klas hadden we allemaal grote slakkenhuizen, maar die waren leeg... 
Misschien kunnen wij ook een slijmerige slak maken? 

Bij deze activiteit is het belangrijk om eerst zelf op zoek te gaan naar hoe je slijm kan maken. Er zijn verschillende recepten te vinden (zoals in dit filmpje)

Uit eigen ervaring:
Ik probeerde de activiteit zelf eens uit, maar het lukte me niet om slijm te maken. Er werd gebruik gemaakt van verschillende soorten lijmen, scheerschuim, verschillende soorten lenzenvloeistof, ... . Het viel me op dat scheergel beter werkte dan scheerschuim en dat de lijm van HEMA het goed deed in vergelijking met een duurdere hobbylijm.

Voor oudere kleuters zou het interessant zijn dit proces eveneens te doormaken. Zo kunnen zij zelf achterhalen wat werkt en wat niet. 

Voor peuters is het een optie om de materialen te minimaliseren en deze aan te bieden waarvan je weet dat ze werken. Op die manier kunnen ze nog steeds zoeken naar de hoeveelheden en welk effect een bepaald materiaal heeft op het slijm. 

Benodigdheden:

• mengpotjes
• lepels en mengstokjes
• scheergel (goedkoopste)
• doorzichtige hobbylijm ( uit HEMA werkte het best)
• lenzenvloeistof (uit action en uit kruidvat werkten goed)

Verloop:

1. Een aanzet in de kring met de lege slakkenhuisjes: "Er zit geen slakje in."
   Gebruik een aanzet die past bij de de leefwereld van jouw klas. Hoe maak je slijm?
   (Vooraf was er een waarneming van de slak, het slakkenslijm, verschillende soorten slijm, zeep dat op slijm leek,...)
   
   Je kunt bijvoorbeeld starten met een soort demo. Hierbij doe je alle ingrediënten bij elkaar, roeren, roeren, roeren en dan ...  'plots' is er slijm. De peuters kregen er bij mij geen genoeg van, dus ik probeerde het nog eens. Nu kun je opnieuw je handelingen uitvoeren, maar deze keer met bijvoorbeeld minder lijm, veel lenzenvloeistof, ... "Oei, nu is er geen slijm, hoe kan dat nu?"
   
   Ook een voorafgaande waarneming van slakken kan een leuke aanzet zijn voor deze activiteit.
   
   
2. Korte waarneming + afspraken De materialen worden waargenomen. Het is hierbij belangrijk dat we afspraken maken. Je mag ruiken aan de producten, maar je mag ze niet proeven (omdat ze gevaarlijk zijn etc.) Ook moet de afspraak gemaakt worden dat wanneer de kinderen klaar zijn, ze hun handen moeten wassen. (de activiteit vindt dus best plaats naast de wasbak)
   
   
3. Onderzoeken
   Elke peuter krijgt een potje en een stokje om te mengen en/of een lepel.
   Hierna krijgt iedereen een beetje scheergel in een potje.
   Herhaal hier zaken uit je waarneming: wat is scheergel, ruik naar ... , ruikt lekker, kleur van de scheergel, ...
   
   De peuters kunnen onmiddellijk starten met roeren in hun potje. Het scheergel begint te schuimen, het wordt scheerschuim! Laat de peuters genoeg experimenten.
   
   Daarna wordt de lijm toegevoegd. De lijm zit in handige flesjes waarbij de peuters zelf op de flesjes kunnen duwen en hun eigen hoeveelheid lijm kunnen kiezen. Door te roeren wordt het schuim terug anders. Dit wekt veel verwondering op. Vervolgens komt de lenzenvloeistof aan bod.
   
   Sommige peuters stoppen met mengen wanneer ze zien dat het slijm vorm begint te krijgen. Ze willen dan onmiddellijk beginnen spelen met hun slijm en slakkenhuisje, en daar verder mee experimenteren. Andere peuters vinden het mengproces boeiender en blijven er scheergel bij doen, lenzenvloeistof of lijm.  Hierdoor merken ze dat het soms geen slijm wordt: het wordt taai, of te nat, of ...
   
   
4. In gebruik nemen.De peuters kunnen eerst individueel met hun eigen gemaakte slijm spelen. Het ene slijm is al wat plakkeriger dan het andere, het ene al wat elastischer, etc.
   Om het slijm niet te laten uitdrogen, zoals vaak het geval is bij speeldeeg, wordt het slijm in een pot bewaard met een deksel.
   
   Uit de praktijk:
   Na de middagpauze waren alle hopjes slijm samengesmolten tot één grote slijmbol.
   Dit werd aangeboden in een hoekje apart, dicht bij de wasbak, waar ze konden spelen met de slakkenhuisjes en het slijm. Na het spelen met slijm werden de handen gewassen (zelfstandig). Er stond water klaar in een wasbakje en er lag een handdoek bij.
   
   

   

   Een 'slijm slak' die zijn huisje zoekt

5. Terugblikken met de peuters
   In de kring kan er teruggeblikt worden: 'Hoe hebben we slijm gemaakt? Was al het slijm hetzelfde? Wat lukte goed? Wat minder? ...

Kleuterinitiatief
Na een waarneming in de klas ontdekken de kinderen dat een slak erg slijmerig is, waarvoor dit dient, ... X begint te vertellen over het slijm dat hij gekregen heeft van tante Maria. Hij vindt het erg jammer dat het ondertussen al wat verhard is en vraagt zich af of je slijm kunt maken. 

Ouderparticipatie

Aan de ouders kan er gevraagd worden of zij samen met hun spruit op zoek willen gaan naar slakjes, zodat we deze kunnen bespreken en bekijken in de klas.

Indien kinderen slijm hebben thuis, kan de leerkracht aan de ouders vragen of ze dit kunnen meegeven aan hun kind zodat we dit eens kunnen bekijken in functie van ons onderzoek.

Taalontwikkeling

Bij deze activiteit heeft ook taal een vast plekje: de slak en de functie van het slijm worden besproken, handelingen worden besproken, materialen, ... Hierdoor wordt de woordenschat van kinderen uitgebreid.

Lees meer